Szkicowniki

O Szkicownikach

About the Sketchbooks

 

Szkicowniki, rysunki z tekstem – towarzyszą mi w życiu, odkąd tylko zaczęłam rysować. Pierwszy poważny szkicownik z podstawówki dotyczył parodii stanu wojennego (1981) . Od 1995 roku, po ukończeniu studiów, do 2016 roku rysowałam „Dzienniki telewizyjne”. Są to szkicowniki w formatach B5, A4, których kartki są spięte sprężynkami. Uzbierało się kilkadziesiąt tomów. Rysunki powstawały w trakcie oglądania telewizji, były ilustracjami do fragmentów wybranych świadomie tekstów/wypowiedzi z programów publicystycznych, filmów, seriali, reklam, dziennika TVP, wiadomości itd. Rysunki telewizyjne regularnie publikowałam w kultowym czasopiśmie „Lampa”, pokazywałam je też na wystawach, funkcjonowały również w obiegu jako ilustracje w mediach. Aktualnie, często korzystam z zapisków telewizyjnych, wpisując je w kontekst nowych dzieł.
Od 2015 roku prowadzę szkicowniki tematyczne, które przywożę z podróży (np. Krowy z Madagaskaru, Greccy bogowie, Wenecja, Zanzibar, Pijąc wino z Beatrycze d’Este) i filozoficzne – w których zapisuję przemyślenia i obserwacje z życia (np. Szkicownik różowy, Szkicownik bojownik, Gołe baby, Pełnia). Mam też osobne notesy, w których coś rysuję rozmawiając przez telefon, a specjalne mini notesy noszę w torebce. Zawsze jest coś ciekawego do zapisania i nie wiadomo, gdzie i kiedy będą potrzebne, bo wszystko może się przytrafić w codziennym życiu. Każdy rysunek zawiera krótki tekst z ilustracją. Szkice filozoficzne pokazywałam w 2018, na wystawie pt. „Obraz i słowo” w Galerii NCK (Kraków). Były to rysunki połączone z krótkimi formami poetyckimi mojego autorstwa, tematycznie związane z sytuacjami towarzyskimi „na mieście”. W lutym 2021 zakończyła się wystawa (ZPAP) w Bibliotece Jagiellońskiej pt: Iluminacje. „Wokół książki”. Pokazałam tu szkicowniki tematyczne z cyklu Potwory, „do których inspiracją były prawdziwe postacie, min. Zły Hotelarz z naszej kamienicy.
Osobliwego szkicownika doczekała się Baba Lukrowana z Duszą Nieczystą – moje alter ego. Historie Baby Lukrowanej to ponad setka rysunków spisanych na kwadratowych karteczkach. Rysuneczki powstawały w barze Vis-a-vis przy porannej kawie. Były publikowane w lokalnej gazetce na FB – profil Baby Lukrowanej z Duszą Nieczystą. Przygody Baby w barze, to pretekst do zapisania codziennych nastrojów i filozofii życia lokalnej społeczności. W 2014 roku w barze Vis-a-vis stali bywalcy zamówili u mnie komiks, który ma tytuł: „Zwój Frontowy”. Dzieło wisi nad blatem, przy którym się siedzi. Komiks o długości 4 metrów, wysokości 20 cm, powstał z ilustrowanych notatek – małego szkicownika, gdzie gromadziłam zapiski z niebanalnych spotkań towarzyskich w tym barze.
W 2009 roku uzyskałam stopień doktora na podstawie pracy pt. „Semiosfera mojego Miasta. Notatki”. Część artystyczna pracy składa się z serii obrazów olejnych („bazgroły” przeniesione z murów Starego Miasta i Kazimierza na płótna, w znaczeniu badawczym); komiksów (o miejscu artysty w społeczeństwie) i 5 filmów animowanych. Całość poświęcona jest krakowskiemu społeczeństwu i jego codziennej kondycji. Dzieło Semiosfera mojego Miasta – Krakowa – dotyczy wszystkich miejsc, które miały wpływ na mój artystyczny rozwój i osobowość. W powstawaniu dzieł pomogły ilustracje i zapiski gromadzone w szkicownikach. Przez kilka lat skrzętnie zapisywałam w nich fragmenty rozmów usłyszanych na mieście, ilustrowałam sceny z życia krakowskich ulic, notowałam mądrości życiowe w barach czy teksty polemik pasażerów w tramwajach. Nagrywałam nieocenione monologi krakowskich taksówkarzy, z których powstał scenariusz. Praca doktorska stanowi wyjątkowy dokument o Krakowie i jego mieszkańcach.
W 2010, namalowałam 10 obrazów pt: K***y krakowskie, które były dopełnieniem opowieści o krakowskich ulicach. Panie z obrazów: Wielką Roxi, Złotą Rurę czy Marlenę opisał w eseju Verlorene Träume / Stracone złudzenia mój przyjaciel – poeta i pisarz Dieter Treeck. Obrazy pokazałam na wystawie w Pałacu Sztuki, wernisaż otwierał prof. Jerzy Vetulani.
Szkicowniki prowadzę z konsekwencją od 25 lat – są szczerym zapisem moich przeżyć, moich mądrości i naiwności i zmagań z rzeczywistością. Widać w nich, jak klaruje się własny styl, zmienia się kreska, są świadectwem rozwoju charakteru artystki. Przez 25 lat tworzyłam bank pomysłów w ilustrowanych księgach. Mogę teraz dowolnie czerpać z nich podpowiedzi do tematów twórczych. W 2015 roku powstał szkicownik gigant w postaci komiksu na metry – rolka 5 metrów na 1,5 metra. Dzieło wykorzystano w Piwnicy Pod Baranami jako scenografię do spektaklu „Koniec świata w Piwnicy”, inscenizacji autorstwa m.in. prof. Jerzego Vetulaniego i aktora Jana Guntera.
W 2020 roku, od pierwszego dnia globalnej izolacji w marcu, zaczęłam zapełniać Szkicownik długopisowy – sto kartek absurdu. Zawartość literacka szkicownika, przydała się później do artystycznego projektu #siwek2siwek, realizowanego dzięki stypendium Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego (wystawa w Galerii Pryzmat ZPAP w październiku 2020).
Aktualnie zakończyłam szkicownik pt. Baby covidowe zabawowe. Tu, bohaterkami szkiców są moje dorodne koleżanki, które odwiedzały pracownię. Zamknięte bary i knajpki były przyczyną zamrożenia życia towarzyskiego na mieście. W tym sterylnym czasie spotykaliśmy się w małych grupkach, w prywatnych domach. Moja pracownia na Wiślnej 8 też żyła swoim życiem. Bywały dni, kiedy w oficynie słychać było tylko hejnał mariacki i gruchanie gołębi mieszkających tutaj. Ciszę przecinał niekiedy tylko głos sąsiada z I piętra, śpiewającego w południe pieśni kościelne. W tej ciszy dojrzał pomysł opracowania szkicownika – księgi pt. Duchy z Wiślnej 8…

Sketchbooks and captioned drawings have accompanied me ever since I started to draw. My first serious primary school sketchbook presented a parody of the martial law in Poland (1981) https://en.wikipedia.org/wiki/Martial_law_in_Poland. From 1995, after graduating from university, until 2016, I drew TV Diaries – sketchbooks in B5 and A4 format, the pages of which are fastened with springs. By now I have collected several dozen volumes. While watching TV I would draw illustrations for deliberately selected words, fragments of statements from current affairs programmes, films, TV series, commercials, TVP news, etc. My TV drawings were regularly published in the cult Lampa [The Lamp] magazine. They were displayed at exhibitions and served as illustrations in the media. At present I am frequently using my TV Diaries, putting them in the context of new pieces of art.
Since 2015, I have kept thematic sketchbooks, which I bring back from my travels (e.g. Cows from Madagascar, Greek Gods, Venice, Zanzibar, Drinking Wine with Beatrice d’Este) and philosophical sketchbooks in which I record my thoughts and life observations e.g. Pink Sketchbook, Militant Sketchbook, Naked Women, Full Moon). I have separate notebooks in which I draw while talking on the phone. In my handbag I carry special mini notebooks. There is always something interesting to write down. One never knows where and when they may be needed, as in daily life everything can happen. Each drawing is an illustration with a short caption. I showed my Philosophical Sketches in 2018 on an exhibition Image and Word at the Nowa Huta Cultural Centre Gallery in Krakow. These were drawings combined with short poetic forms of my authorship, thematically related to social situations in the city. In February 2021 the exhibition of the Association of Polish Artists and Designers (ZPAP) entitled Illuminations – Around the book at the Jagiellonian Library was closed. I showed there thematic sketchbooks from the cycle Monsters inspired by real characters, such as the Evil Hotelier from our tenement house.
My alter ego – Glazed Woman with the Impure Soul – has her own peculiar sketchbook. The stories of Glazed Woman comprise over a hundred drawings scribbled on square sheets of paper. The drawings were created in the Vis-a-vis Bar https://pl.wikipedia.org/wiki/Vis-%C3%A0-vis_(bar) over my morning coffee. They were published in a local newspaper and on FB – the Glazed Woman with the Impure Soul’s profile. The Woman’s adventures in the bar are an excuse to record the local community’s daily moods and philosophy of life. In 2014, at the Vis-à-vis Bar, regulars commissioned a comic book from me, entitled The Front Scroll. It hangs above the bar where one sits. The comic book, which is 4 metres long and 20 centimetres high, was created from illustrated notes – a small sketchbook where I collected notes on unusual social encounters taking place in the bar.
In 2009 I received my doctoral degree for the thesis entitled The Semiosphere of my City. Notes. The artistic part consists of a series of oil paintings (“scribbles” transferred from the walls of the Old Town and Kazimierz District onto canvases, in a research sense); comic books about the position of an artist in the society and five animated films. The entirety is devoted to the society of Krakow and its everyday situations. The Semiosphere of my City – Krakow – is about all the places which have influenced my artistic development and personality. Illustrations and notes collected in sketchbooks contributed to its creation. For several years I meticulously wrote down fragments of conversations overheard in the city, illustrated scenes from the life of the streets of Krakow, noted down life wisdom heard in the bars or words coming from the passengers’ polemics in a tram. I recorded invaluable monologues of Krakow’s taxi drivers, which were later transformed in a script. The dissertation is a unique document on Krakow and its citizens.
In 2010 ten paintings entitled: The Cracow B*tches were created, which complemented the story of the streets of Krakow. The ladies presented in the paintings: Great Roxi, Golden Pipe or Marlena were described by my friend – Dieter Treeck, a poet and writer, in the essay Verlorene Träume / Lost Illusions. I showed the paintings at the exhibition in the Palace of Art; the vernissage was opened by Jerzy Vetulani https://en.wikipedia.org/wiki/Jerzy_Vetulani.
I have been consistently keeping my sketchbooks for 25 years – they are an honest record of my experiences, my wisdom, naivety and struggle with reality. One can see in them how my own style clarifies and how the stroke changes. They are a testimony to the development of the artist’s character. For 25 years I was creating a bank of ideas in illustrated books. Now I am free to draw from them the hints for the artistic themes. In 2015 I created a giant sketchbook in the form of a comic strip in metres – a roll of 5 metres by 1.5 metres. The artwork was used at the Piwnica pod Baranami [The Basement under the Rams] https://en.wikipedia.org/wiki/Piwnica_pod_Baranami as scenography for staging a performance entitled The End of the World in the Basement, written, among others, by Professor Jerzy Vetulani and actor Jan Gunter.
In 2020, from the very first day of global isolation in March, I began to fill a Pen Sketchbook – One Hundred Sheets of Absurdity. The literary content of the sketchbook was later used for the artistic project #siwek2siwek, executed thanks to the grant awarded by the Ministry of Culture and National Heritage (exhibition at the Pryzmat Gallery of the Association of Polish Artists and Designers in October 2020).
Recently I have completed work on a sketchbook entitled Party Women of Covid. The heroines of these sketches are my fine-looking friends who would visit the studio. Closed bars and pubs froze the city’s social life. During those sterile times we met in small groups, in private houses. My studio at 8 Wiślna Street lived its own life as well. There were days when all you could hear in the annexe of the tenement was the St. Mary’s Trumpet Call and the cooing of pigeons living here. Sometimes the silence was broken only by the voice of the first-floor neighbour singing church songs at noon. It was in this silence that the idea of compiling a sketchbook – volume entitled The Ghosts of 8 Wiślna Street matured…